Το σεμινάριο παρακολούθησε ένας εκπαιδευτικός του σχολείου μας την περίοδο 15-19 Απριλίου 2019 και πραγματοποιήθηκε στην Πράγα.
Στο σεμινάριο ήταν περίπου είκοσι άτομα χωρισμένα σε ομάδες της ίδιας ή διαφορετικής εθνικότητας: τουρκικής, ρουμανικής, ιρλανδικής, γερμανικής, γαλλικής, ελληνικής.
Αρχικά –15/4/2019 – έγινε μια αναφορά στο τι ορίζουμε ως παιδιά με ειδικές ανάγκες: παιδιά με κινητικά προβλήματα, με διαταραχές στις αισθήσεις (τυφλά, κωφάλαλα), με μαθησιακές διαταραχές (δυσλεξία, δυσαριθμησία), με συναισθηματικές διαταραχές ή διαταραχές συμπεριφοράς, με Αυτισμό ή με σύνδρομο Down, ταλαντούχα και χαρισματικά παιδιά. Αυτό που προέκυψε ως διαπίστωση είναι ότι δεν έχουν «ειδικές» αλλά ανθρώπινες ανάγκες. Έπειτα ζητήθηκε από τις ομάδες που εκπροσωπούσαν η καθεμία και από μία εθνικότητα να σχεδιάσουν το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας τους και να το παρουσιάσουν στις άλλες ομάδες.
Στη συνέχεια – 16/4/2019 – ζητήθηκε να σχεδιάσουμε στο χαρτί και με χρώματα, η κάθε ομάδα από διαφορετικές εθνικότητες αυτή τη φορά, το ιδανικό σχολείο και να παρουσιάσουμε τις αξίες και τις συμπεριφορές σε αυτό. Το εντυπωσιακό ήταν ότι τα σχέδια όλων των ομάδων έμοιαζαν όπως και οι ιδανικές αξίες και συμπεριφορές, που αφορούσαν και τη θέση των παιδιών με ειδικές ανάγκες σε αυτό το ιδανικό σχολείο: ισότητα, αυτοέκφραση, καλή επικοινωνία και συνεργασία μαθητών, δασκάλων και γονέων, δραστηριότητες για όλους, αποδοχή και ένταξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Ακολούθως έγινε συζήτηση σχετικά με την προέλευση εμποδίων στην ανάπτυξη και κοινωνικοποίηση κάθε παιδιού – ατομικά, οικογενειακά, του σχολικού και του ευρύτερου περιβάλλοντος – καθώς και στην επικοινωνία – προκατάληψη, επιθετικότητα, απουσία ενδιαφέροντος για τον άλλον άνθρωπο, το να μιλάει κάποιος πολύ ή πολύ λίγο. Όπως ήταν φυσικό, προέκυψε συζήτηση και για την καλή επικοινωνία/ ενεργητική ακρόαση. Έπειτα συζητήσαμε για την ανάγκη της διαθεματικότητας – που απαιτεί συνεργασία, ευρύτητα πνεύματος, μεταγνωστικές δεξιότητες, συζήτηση και ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που συνδέουν τα διαφορετικά αντικείμενα μεταξύ τους – καθώς και για τα θετικά και τα αρνητικά της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου διδασκαλίας/ μάθησης με σχέδιο και σε πραγματικό σχολικό χρόνο. Το σημαντικό είναι ότι σε αυτή τη μέθοδο έχουν θέση και ρόλο όλοι, μοιράζονται τις ιδέες τους, βοηθούν ο ένας τον άλλον, αλληλεπιδρούν, ενθαρρύνονται από τη συμμετοχή τους.
Στη συνέχεια – 17/4/2019 – έγινε συζήτηση σχετικά με τις ανάγκες των παιδιών με ειδικές ανάγκες: αγάπη και βοήθεια πρωτίστως, υπομονή, ασφάλεια, δραστηριότητα αλλά και χαλάρωση, ηρεμία, ενσυναίσθηση, αποδοχή. Απαιτείται προσοχή και από μικρή ηλικία σχετικά με την ορολογία που αφορά τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Οι γονείς τους χρειάζονται χρόνο ώστε να εμπιστευθούν το σχολείο για την ψυχοπνευματική και σωματική ασφάλεια των παιδιών τους. Ακολούθησε προαιρετική επίσκεψη σε δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο – στην Πράγα συστεγάζονται – και παρουσίασή του από καθηγητή του σχολείου αυτού. Το σχολείο αυτό ήταν γεμάτο με έργα των παιδιών ( ζωγραφιές, κατασκευές), τα οπτικοακουστικά μέσα ήταν σύγχρονα, υπήρχαν «γωνιές χαλάρωσης», φυτά και άνετα θρανία και καρέκλες. Τέλος, στην Πράγα υπάρχουν ψυχολόγοι που είναι υπεύθυνοι για τα σχολεία που ανήκουν στην ίδια συνοικία.
Στη συνέχεια, 18/4/2019, ακολούθησαν δραστηριότητες για την ενδυνάμωση της δημιουργικής σκέψης καθώς και δραματοποίηση και θεατροπαιχνίδια: για παράδειγμα, κάθε ομάδα έπρεπε να παρουσιάσει σε πόστερ, με ζωγραφική και με στοιχεία που άντλησε από το διαδίκτυο, μια πόλη για ταξίδι. Έπειτα οι υπόλοιπες ομάδες έπρεπε να διαλέξουν την καλύτερη πόλη για ταξίδι και ήταν αυτή που συγκέντρωσε τη μεγαλύτερη αποδοχή. Μια άλλη δημιουργική δραστηριότητα ήταν αυτή κατά την οποία ένα άτομο είχε καλυμμένα τα μάτια και ένα άλλο άτομο του έδινε οδηγίες για να κάνει μια κατασκευή, π. χ. ένα καραβάκι. Δραματοποίηση απαιτούσε και μια δραστηριότητα στην οποία δίνονταν τέσσερα στοιχεία (έμψυχα και άψυχα), με τα οποία έπρεπε να παρουσιαστεί μια θεατρική σκηνή. Τέλος, έγινε αναφορά στη διαφοροποίηση παραδοσιακής μάθησης και μάθησης μέσω δραστηριότητας.
Ως κατάληξη, 19/4/2019, προέκυψε η χρήση πολυμέσων και διαδικτύου για τη συλλογή πληροφοριών και για την επικοινωνία στην εκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Ειδικά για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, είναι αποτελεσματική η χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, ώστε να βρουν πληροφορίες εύκολες στην ανάγνωση και κατανόηση. Επίσης, είναι απαραίτητη η εξατομίκευση, η οπτικοποίηση εννοιών, τα κίνητρα μέσω σαφών οδηγιών – κάνε αυτό, μην κάνεις εκείνο – η δόμηση του μαθήματος με συγκεκριμένη αρχή και τέλος, η δραστηριότητα σε συγκεκριμένο χώρο, για να προκύψει η χαλάρωση. Οι στόχοι πρέπει να είναι: ειδικοί, μετρήσιμοι, εφικτοί, σχετικοί με το αντικείμενο, οριοθετημένοι στο χρόνο, αποτέλεσμα ομαδικής εργασίας. Είναι πολύ βασικό στα παιδιά με ειδικές ανάγκες να ανατίθενται εργασίες με συγκεκριμένες οδηγίες, σε περισσότερο χρόνο, με χρήση βιβλίων επικοινωνίας με χρώματα και εικόνες και κυρίως επιτεύξιμες, ώστε να προκαλούν χαρά κι ενθάρρυνση. Επίσης, μας δόθηκαν ηλεκτρονικές διευθύνσεις με υλικό χρήσιμο για τη σχολική τάξη.
